Het lexicon van Dear Winnie

In de voorstelling Dear Winnie komen een aantal specifieke begrippen en namen aan bod die we hier op een rijtje zetten en van uitleg voorzien. 

ANC (Afrikaans Nationaal Congres)
Het ANC werd in 1912 opgericht om de belangen van de zwarte bewoners van Zuid-Afrika te behartigen. De beweging speelde een belangrijke rol bij het verzet tegen apartheid en werd dan ook verboden. Het is nog steeds de grootste politieke partij in Zuid-Afrika.

Amandla! Awethu!
deze uitroep in het Zulu is een strijdkreet van het ANC en betekent letterlijk: “de macht is aan ons!”.

Apartheid
de van overheidswege opgelegde rassenscheiding in Zuid-Afrika tussen 1948 en 1991 gebaseerd op wit superioriteitsdenken. De vrijlating van Nelson Mandela in 1991 wordt gezien als het begin van het einde van de apartheid.

Biltong, smiley, chakalaka, bunny chow
diverse Zuid-Afrikaanse streetfood-gerechten die ongeacht culturele afkomst door iedereen gegeten worden.

Rainbow Nation
een, nogal naïef-romantisch, synoniem voor Zuid-Afrika. De term werd na de eerste vrije verkiezingen van 1994 door Desmond Tutu opgeroepen als symbool voor een verbonden, cultureel divers Zuid-Afrika. De Rainbow Nation verwoordt eerder een verlangen dan dat het recht doet aan de dagelijkse werkelijkheid.

Jan van Riebeeck
een van de grondleggers en eerste commandanten van de handelspost die nu Kaapstad is. De Afrikaners (witte Zuid-Afrikanen van Nederlandse afkomst) zien in hem de grondlegger van ‘hun’ Zuid-Afrika.

Kill the boer!
omstreden strijdlied dat ontstaan is tijdens de apartheidsstrijd. ‘Boer’ is een scheldwoord voor witte Afrikaners en wordt daarom (nog steeds) zowel gezien als een oproep tot geweld tegen de witte minderheid als een oproep tot verzet tegen witte onderdrukking.

Tokoloshe
een figuur in Zulu- sprookjes die vergeleken kan worden met een klopgeest.

Hendrik Verwoerd
de in Amsterdam geboren Verwoerd was als premier van de Nasionale Party een van de architecten van de apartheid. Onder zijn bewind werd het ANC verboden en verdween Nelson Mandela achter de tralies.

Saartjie Baartman
deze zwarte vrouw uit Zuid-Afrika werd eind 18de – begin 19de eeuw door een westerling meegesleept naar Europa als exotische bezienswaardigheid. Op exhibities werd
zij naakt tentoongesteld en beschimpt om haar uiterlijk. Na haar dood werden haar lichaamsdelen op sterk water bewaard en eveneens tentoongesteld. Zij wordt als een symbool voor de anti-apartheidsstrijd beschouwd.